شفاعت، پاداش اهل توحید
شفاعت، پاداش اهل توحید
رسول اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم» فرمودند: «الشفاعه لا تکون لاهل الشک و الشرک و لا لأهل الکفر و الجهود بل یکون للمومنین من اهل التوحید» (بحار الانوار، ج 8، ص 58)
شفاعت مخصوص مومنان موحد ( اهل توحید) است که اصول و فروع دین را باور داشته و در مسیر آن حرکت کرده اند، اما گاهی در میانه راه، دچار آسیب یا آلودگی قابل جبران شده و با تولدی بیمار و قابل درمان به آخرت منتقل شده اند. البته مومنانی که دچار غفلت شده و یا بدون آگاهی به برخی از گناهان کبیره مبتلا گشته‌اند نیز ممکن است مشمول شفاعت واقع شوند، اما در برزخ - فاصله مرگ تا قیامت- گرفتاریهای بسیاری خواهند داشت.
شفاعت کننده‌ایم یا شفاعت شونده؟
در دعاها از خدا می‌خواهیم ما را به مقام امام، که همان مقام شفاعت است رسانده یا ما را شفیع قرار دهد. واقعیت اینجاست، که در قیامت هم اهل بیت «علیه‌السلام» مقام شفاعت را به گروهی عطا خواهند کرد. چرا که این دسته از مومنان در دنیا با قدرت در مقابل شیطان خود ایستادگی کرده و از حریم شخصی شان دفاع نمودند. اگر گاهی لغزیدند و آلوده شدند، سریعا به روحشان قدرت داده و با توبه حقیقی، خسارت ناشی از گناه را در مدت کوتاهی جبران نمودند. حقیقت وجودی چنین انسانهایی برای دیگران نیز موثر و مبارک بوده و هزاران نفر را از جهنم دنیا رهانیده اند. دیگران به هنگام ضعف‌های روحی و فکری به آنها پناه آورده و در سایه سار آرامش روحشان به قدرت می‌رسیدند. چنین افرادی هستند که می‌توانند در قیامت، شیعیان دیگر را شفاعت کرده و به سعادت ابدی برسانند.
امام صادق «علیه السلام» می‌فرمایند؛ کسی از اولین و اخرین نیست مگر آنکه به شفاعت نیاز دارد. راستی! ما در میان کدام گروه جای خواهیم گرفت؟ در میان شفاعت کنندگان یا شفاعت شوندگان و یا...
آیا به حقیقت، رسیدن به مقام باشکوه محمود ارزش تلاش‌ها، تلاطم‌ها، سیلی‌خوردنها و خستگی‌های پیاپی را ندارد؟
رابطه وجودی با اهل بیت؛ کلید شفاعت چه در دنیا و چه در آخرت
بسیار دیده‌ایم که بعضی از انسان‌ها در دنیا نیز مشمول شفاعت ائمه واقع شده و در مدت زمان کوتاهی، از میان حجم عظیمی از آلودگی ها رها می‌گردند. آنها با تحولی اساسی به ارزشهای انسانی خود پی برده و به سرعت به سمت بهشت حرکت می‌نمایند.
البته عکس این قضیه هم حقیقتی انکارناپذیر است. در روایات می‌خوانیم که گاهی در آخرت سیصد هزار سال زمان لازم است تا یک شیعه از جهنم رها شده و شفاعت گردد. حقیقت این فاصله زمانی، همان فاصله وجودی این فرد از ائمه «علیه‌السلام» در زمان حیاتش در دنیا بوده که در آخرت نیز به همان میزان از شفاعت آنها دور می‌باشد. هرگز فراموش نکنیم که نجات ابدی ما بستگی به میزان نزدیکی، رابطه وجودی و شباهت ما به معصومین دارد. پس بکوشیم تا روابط عاطفی و دوستانه‌ای با وجود مقدسشان برقرار کنیم.
امام صادق «علیه‌السلام» می فرمایند: ما در اعراف- حد فاصل بهشت و جهنم- ایستاده و بر شما احاطه داریم و شیعیان را شفاعت می‌کنیم. دیگران می‌گویند: «فما لنا من شافعین و لا صدیق» ای کاش کسی هم دست ما را می‌گرفت. اما آنها که در دنیا دستشان را به دست معصوم نداده و زندگیشان خالی از منش آنها بوده است، اینجا هم شفاعت نخواهند شد. مومن هوشیار دست شفاعت معصومین را در دنیا دیده و خودش را به آنها خواهند رساند. بسیار روشن است که او مسیر زندگی خود را به گونه ای هدایت می‌کند که در پناه ائمه «علیه‌السلام» گناه نکند. او به برکت ارتباط با اهل بیت از بسیاری از گناهان دور شده و در سایه عصمت ایشان نسبت به آن دسته از گناهان معصوم شده است. به‌گونه‌ای که حتی وسوسه انجام آنها نیز به فکرش خطور نخواهد کرد.
شیعیان برگزیده، واسطه شفاعت شیعیان دیگر
در همه اعصار شیعیان قدرتمندی چون سلمان و ابوذر هستند که در روز قیامت، در کنار اهل بیت و به وساطت و شفاعت ایشان، به شیعیان گرفتار مدد می‌رسانند. در محشر آنها را مانند دانه‌هایی که پرنده‌ها از زمین جمع می‌کنند، انتخاب و جدا کرده و به حضور ائمه می‌آورند تا در شفاعت شیعیان یاریگرشان باشند. گفتیم که رسیدن به این مقام، تجلی باطنی اعمال آنها در دنیاست.
نکته مهم این است که ما اگر جزو چنین شیعیانی هم نباشیم، باز هم در حد توان خود می توانیم به شیعیان دیگر کمک کنیم.
نبی اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم» فرمودند: «ما من اهل بیت یدخل واحد و منهم الجنه الا دخلو اجمعین جنه» هیچ خاندانی نیست مگر آنکه اگر یک نفر از ایشان به بهشت وارد شود می تواند بقیه آنها را هم (با داشتن سنخیت و تشابه) شفاعت کند. مومن می‌تواند برای دوستان و یا حتی خدمتگزارانش شفاعت کند مگر اینکه از دشمنان اهل بیت باشد.
کسانی که دیر شفاعت می‌شوند
مومنانی که گناهانشان از تنبلی و بی‌حوصلگی بوده، با لجاجت بین خود و اهل بیت فاصله زیادی انداخته، از امکانات و توانایی‌هایشان استفاده ننموده و خود را در حجابهای مختلف نفسانی، ذهنی و خیالی محبوس کرده‌اند از گروه کسانی هستند که دیر شفاعت می‌شوند.
کسانی که شفاعت نمی‌شوند:
1- اهل نفاق، کفر و شرک
پیشتر گفتیم که رابطه رحم مادر با دنیا مانند رابطه دنیا با آخرت است و کسی که در دنیا ناقص متولد شود همواره در رنج بوده و درمان نمی‌شود. تولد ناقص به آخرت هم از چنین قانونی مستثنی نیست.
کسانی که در دنیا اهل کفر، نفاق و شرک بوده‌اند در آخرت تولد ناقص خواهند داشت و هرگز مورد شفاعت واقع نمی‌شوند. این است مصداق آیه «اولئک اصحاب النار هم فیها خالدون»
2- افراد شکاک در اصول و اعتقادات دینی
«ان الشًفاعه لا تًکونٌ لِاهل الشًک و الشٍرک». کسانی که نسبت به اصول اعتقادی و اساسی دین تردید داشته و به یقین نرسیدند، اهل کفر و شرک می‌باشند. در حرکت به سمت ابدیت، باور اصول اعتقادی بسیار مهم بوده و بدون آن حرکت جدی و اثرگذاری برای ابدیت نخواهیم داشت. در این‌صورت قطعا برای شرایط زیستی بهشت نیز تربیت و آماده نمی‌شویم.
3- کسانی که به اهل بیت «علیه‌السلام»جسارت می‌کنند
«و لو ان ناصبا شفع له بنی مرسل و ملک مقرب ما شفعوا» اگر کسی به اهل بیت «علیه‌السلام» توهین و جسارت کرده و دشمن ایشان باشد، حتی اگر همه انبیاء و ملک های مقرب شفاعتش کنند، مورد شفاعت قرار نخواهد گرفت. چرا که اهل بیت «علیه‌السلام» متخصصان معصومی اند که فرد با دشمنی با آنها خود را از درمان و رشد در سایه ایشان محروم می‌کند.
4- کسانی که به اهل بیت «علیه‌السلام» آزار رسانده باشند
5- کسی که اهل مجادله بوده و بخواهد به هر طریقی ثابت کند حق با او بوده است.
6- نسبت به نماز بی‌اهمیت باشد.
7- اهل قمار و شراب باشد.
مواردی که قابل شفاعت نیستند
پیامبر «صلی الله علیه و آله و سلم» می‌فرمایند: در قیامت برای گناهکاران امتم که گناه کبیره مرتکب شدند شفاعت می کنم. اما مسئله قابل تامل آن است که در برزخ شفاعتی در کار نیست و مسئولیت تمام اعمالمان بر عهده خودمان می‌باشد. البته این نیز موهبتی از جانب خداوند می‌باشد، تا انسان در دنیا مغرور نشده و توبه کند، چرا که در غیر این‌صورت مسلمان از دنیا نرفته است. یادمان باشد که حق‌الله و حق‌الناس را باید تمام و کمال به جا آوریم. اگر حتی نگاه گناه آلود ویا لذات حرامی در کارنامه عمرمان وجود دارد، باید به همان اندازه به نفسمان ریاضت داده و توبه کنیم.
اهل تسنن هم امت پیامبر محسوب می‌شوند و بسیاری از آنها هم نجات پیدا می‌کنند مگر کسانی که تعمداً در مقابل پذیرش ولایت امام علی «علیه‌السلام» لجوج بوده‌اند.
قدرت در سایه زیارت صاحبان مقام محمود
با زیارت بزرگانی مانند مانند امام رضا «علیه‌السلام»، حضرت معصومه، حضرت عبدالعظیم و... و برقراری ارتباط با آنها می‌توان به قدرت رسید. حقیقت اینجاست که ما به شفاعت آنهاست که توفیق ورود به حرمشان را می‌یابیم. بزرگی آنهاست که ما در دنیا با همه آلودگی ها و غفلت‌ها و خطراتی که سر راهمان است به سوی خود می‌خوانند. اما مراقب باشیم که قلبمان به فضاها و کلمات مقدس عادت نکند.
امام صادق «علیه‌السلام» فرمودند: حضرت معصومه «سلام الله علیها» به تنهایی می‌تواند همه اهل محشر را شفاعت کند. پس فراموش نکنیم بالاتر از خواسته‌های دنیایی‌مان از آنها بخواهیم.
کسانی که سریع محاسبه و شفاعت می‌شوند
پیامبر«صلی الله علیه و آله و سلم» کسانی را سریع محاسبه و شفاعت می کنند که در دنیا در انجام وظایفشان معطلی نداشتند، سخت‌گیر و تنبل نبودند، در دنیا زود گذشت کردند و نسبت به دیگران حقی نداشته و یا ظلمی نکردند.
در شفاعت دنیوی به سراغ غیر شیعیان نروید
«لا تساهم الحوائج و تکونوا لهم الوسیله الی رسول الله فی القیامت» از غیر شیعیان طلب حاجت نکنید، در آن صورت شما برای آنها وسیله‌ای برای شفاعت نزد رسول الله خواهید شد.
امام باقر «علیه‌السلام» می‌فرمایند شما آن‌قدر برای ما عزیز هستید که اگر کسی در حقتان لطفی کرده باشد جبران می‌کنیم. نگاه آنها به ما مانند نگاه پدر به فرزندش است. همان‌طور که زیارت عاشورا از زبان یک فرزند با پدرش تنظیم شده است. این شدت علاقه و احترام ائمه «علیه‌السلام» را به ما می‌رساند.
یاد بگیریم و سعی کنیم که فرزندی شایسته برای پدران آسمانی‌مان باشیم